Ağızda en son çıkan dişler üçüncü azı, yani 20 yaş dişleridir. Bu dişler aynı zamanda akıl dişleri olarak adlandırılır. Çenelerin her iki tarafında birer tane olmak üzere toplan dört tanedir. 20 yaş dişleri genellikle 14–25 yaşları arasında çıkmaya başlar.
Neden Alt Çenedeki Yirmi Yaş Dişleri Daha Güç Sürer?
Birinci neden: Akıl dişinin geliştiği tomurcuk 2. büyük azının arkasında ve eğik durumdadır. Büyüme esnasında çene kemiğinde boyut artışı olur ve çenenin arka bölgesi gelişir, fakat diş yatay durumda kalır ve süremez.
İkinci neden: Akıl dişinin sürme zamanı olan 18 yaşında alt çenenin büyümesi tamamlanır ve diş sert, yoğun kemik dokusunu delip süremez.
Üçüncü neden: Eğer alt çenenin yatay bölümü ile dikey bölümü arasında ve 2. büyük azının arkasında yeterli yer yoksa, bu da güç sürme nedenidir.
Yirmi Yaş Dişleri Neden Daha Zor Çıkar?
Çene kemiğindeki yeterli yer olmaması veya diş gelişiminin, çenenin gelişim hızını yakalayamaması durumlarında daha zor çıkabilir ya da gömülü kalabilirler.
Yirmi Yaş Dişleri Mutlaka Çekilmeli midir?
20 yaş dişleri doğru pozisyonda çıkması ve çevre dokulara zarar vermemesi halinde bu dişlerin yerinde kalmasında bir sakınca yoktur.
Röntgen ile durumuna bakılarak, çene kemiği ile kaynaşmış ve anormal pozisyonlu, iltihaplanan, ön dişlerde çapraşıklıklara ve ortodontik bozukluklara sebep olan ve bunun gibi birtakım sıkıntılara yol açan bir dişin ileride yol açacağı sıkıntılar göz önüne alınıp çekimine karar verilebilir.
Gömük yirmi yaş dişlerinin periyodik olarak kontrol edilmesi gerekmektedir. Her vakanın kendine özgü tedavisi olacağının bilinmesi gerekir. Bu nedenle tedavi kararını diş hekimi vermeli ve planlamayı o yapmalıdır.
20 Yaş Dişi Hangi Durumlarda Tehlikelidir?
Çürük: 20 yaş dişinin pozisyonundan dolayı o dişte veya komşu dişte çürük görülebilir.
Diş eti enfeksiyonu: 20 yaş dişinin tam çıkmadığı durumlarda yemek artıkları ve bakteriler 20 yaş dişinin çevresindeki diş etinin altına girerek enfeksiyona neden olur. Bunun sonucunda ağız kokusu, ağrı, yüzde şişme ve ağız açıklığında azalma görülebilir. Enfeksiyon lenfler aracılığı ile yanak ve boyun bölgesine yayılabilir.
Basınç ağrısı: 20 yaş dişinin komşu dişlere basınç yapmasından dolayı ağrı olabilir. Bazı vakalarda bu basınçtan dolayı dişlerde aşınma olur.
Ortodonti: Pek çok genç hasta dişlerindeki çapraşıklıkları düzelttirmek için ortodontik tedavi görmektedir. 20 yaş dişleri yer darlığı nedeniyle özellikle ön bölgede diş çapraşıklıklarının artmasına neden olur.
Protez: Total protez kullanan hastalarda gömük 20 yaş dişleri, protezde uyumsuzluk, vuruk ve kullanamama problemlerine neden olabilir.
Kist oluşumu: Gömük ya da yarı gömük 20 yaş dişinin çevresindeki yumuşak dokuda kist oluşabilir. Bu kist ve dişin alınması, ileride oluşabilecek kemik ve komşu diş hasarını önleme açısından büyük önem taşır. Nadiren de olsa kistin içinde tümör gelişebilir veya kistin aşırı büyümesine bağlı olarak çenede spontane kırıklar meydana gelebilir.
Hiçbir rahatsızlık vermese de kötü pozisyonlu bir yirmilik diş niçin çekilmelidir?
Dişin pozisyonunun bozuk olması enfeksiyon için tek başına yeterli bir sebeptir. Böyle bir durumda bahsedilen problemler mutlaka yaşanacaktır. Üstelik bu tip problemler aniden ve beklenmeyen bir zamanda gelişirler.
Yirmilik dişler, fırça ve diş ipiyle ulaşılması zor alanlarda bulunurlar. Zamanla çürümeye yol açan bakteri, asit ve yiyecek artıkları bu bölgede toplanır. Eğer diş çürür ve dolguyla restore edilmezse diş kısa zamanda iltihaplanır. Bu dişleri temiz tutmak zor olduğundan biriken bakteri ve yiyecek artıkları kötü ağız kokusuna sebep olur.
Diş eti altında yatay (düşeyden sapmış) pozisyondaki gömük bir diş, diğer dişlerin hareketi, sıklaşması ve çarpıklaşması ile sonuçlanacak olan bir basınç oluşturur. Gömük dişin üzerini kaplayan diş etinin altına toplanan bakteriler enfeksiyona yol açar.
Yirmilik dişlerin çekilmesi için en uygun zaman nedir?
Gömük veya kötü pozisyonlu bir diş şikayete yol açsın ya da açmasın genellikle 16 ila 22 yaşları arasında çekilmelidir. Genç yaşlardaki operasyonlar teknik olarak daha kolaydır ve iyileşme daha çabuk olur. İleri yaşlarda esneklik azaldığı için çekim zorlaşır, iyileşme süreci daha da uzar.
Akut- aktif enfeksiyonun olduğu durumlarda diş çekilebilir mi?
Genellikle hayır. Enfeksiyonun var olduğu bir durumda müdahale edilirse enfeksiyon çevreye yayılır, yara iyileşmesi geç ve güç olur. Lokal ağız hijyeni, antibiyotikler ve bazen de karşı çenedeki yirmilik dişin çekimi ile enfeksiyon kontrol altına alınır.
Çekim sonrası iyileşme dönemli nasıl seyreder?
Çekimden sonra hafif bir şişlik, ağrı, kanama ve morluk olabilmektedir. İyileşme döneminde ağız açmada güçlük yaşanabilir. Bu son derece normal bir durumdur. Bu gibi şikayetler genellikle 1 hafta içerisinde geçmektedir. Rahatsızlık verici durumları hafifletmek için, operasyon bölgesine soğuk kompres uygulaması yapabilirsiniz. Doktorunuzun başka önerisi yok ise kompres uygulaması her saat için toplam 10 dakika olmalıdır. Ancak soğuk kompres uygulama süresi 1 dakikayı geçmemek koşuluyla, seanslar arasında 5’er dakika ara verilmelidir.
Operasyon Sonrası Uyulması Gereken kurallar
Kliniğimizden ayrıldıktan sonra 30 dakika kadar operasyon bölgesine yerleştirilen gaz tamponu ısırarak yerinde tutunuz.
İşlemden sonra en az 2 saat herhangi bir şey yemeyiniz ve içmeyiniz.
Tamponu attıktan sonra 24 saat tükürmeyiniz ve gargara kullanmayınız. Tükürmek vakum etkisi yaratarak kanamayı uyarır ve yara iyileşmesini geciktirir.
Cerrahi işlemi takiben 24 saat boyunca sigara içmeyiniz. Sigara içmek yara iyileşmesini geciktirir ve enfeksiyon riskini arttırır.
Operasyon günü ve bir sonraki gün alkollü ve asitli içecekler tüketmeyiniz.
Operasyon günü ve bir sonraki gün işlem yapılan bölgeyi fırça ile temizlemeyiniz.
Operasyondan 2 gün sonra normal temizlemeye geçmelisiniz. Operasyon bölgesini temiz tutmalısınız. Temiz tutmadığınızda enfeksiyon olabilir. Enfeksiyon geç iyileşmeye ve ağrıya neden olur.
Cerrahi işlemden itibaren 24 saat sıcak duş almayınız ve sıcak yiyecekler ve içecekler tüketmeyiniz.
Operasyonu takiben 4-6 saat kadar sızıntı şeklinde kanama ve ağrı meydana gelebilir. Ağrınız olursa aspirin vb. dışında bir ağrı kesici kullanınız. (Aspirin kan sulandırıcı etkisi nedeniyle kanamayı arttırabilir.)
Operasyon bölgesine hekiminiz tarifine uygun olarak soğuk kompres uygulayınız.
Cerrahi işlemden sonra mümkünse başınız yüksekte olacak şekilde yatınız.
Hekiminiz farklı bir şey söylemediği takdirde 1 hafta sonra dikişlerinizi aldırmaya geliniz. Dikişleriniz atabilir. Bu durumda kanamanız olursa hemen kliniğimize başvurunuz.
Doktorunuz tarafından verilen ilaçlarınızı düzenli kullanınız.
Beklenmedik bir durumla karşılaştığınızda (ağrı ve kanama uzun süre devam ederse) kliniğimize başvurunuz.
