Çikolata, kakao ağacının yılda 2 kez meyve verdiği dönemde toplanan kakao çekirdekleri ya da tohumlarının bir takım işlemler uygulanarak ortaya çıkarılan kalori değeri yüksek, mutluluk hormonları salgılayan tatlı bir yiyecektir.
Kakao ağacının Latince adı “tanrıların besini” anlamına gelen Theobromocacao'dur.
Hepsi 4000 yıl önce, M.Ö 1900'lerde şu anki Meksika'da yaşayan Olmekler topluluğunun Güney Amerika'da bir kakao ağacı yetiştirmesiyle başlamıştır. Mayalar'ın, hayvanların bu ağacın meyvelerini yemelerine tanık olmasıyla bu çekirdeklerin nasıl kullanıldığını öğrenirler ve M.S 600 yılında çikolatalı içecek ortaya çıkarırlar. Aztek dilinde “ekşi, acı içecek” anlamına gelen ve kakao çekirdeklerinin öğütülüp suya karışmasıyla elde edilen “xocoatl” isimli baharatlı çikolata içeceği Aztekler tarafından üretilir. Toplum tarafından beğenilip değerli bir içecek haline gelen “xocoatl”, değerinden dolayı sadece krallar ve rütbeliler tarafından sürekli tüketilirken aynı zamanda askerlerin nişan törenleri ve düğünlerinde ikram edilen geleneksel bir içki haline gelmeye başlar.
Efsaneye göre, Aztek kralı Moctezuma günde 50 fincan çikolata içiyordu.
Nasıl Popülerleşti?
Kakao çekirdeğinden üretilen çok değerli ve acı içecek kıta keşifleri sırasında Amerika’ya gelen kâşiflere sunulur. Çok beğenen kâşifler bu içecek ve çekirdekleri vatanlarına götürürler. Aztekler içine biber ve baharat katarak içerken; İspanyollar şekerli içmeye başlar.
1600’lü yılların ortasında bu içecek Fransa’da büyük popülarite kazanır. Soylu ve zenginler arasında lezzetli, sağlıklı içecek olarak adından sıkça söz ettirmeye başlar.
Çikolata Üretimi
Kakao ağacında bir meyvenin içinde yaklaşık 2,5 cm boyunda 20-40 kakao çekirdeği bulunur. Olgunlaşmış meyvelerin içinden çıkarılan çekirdekler birkaç gün muz yaprağında mayalandırıldıktan sonra Güneşte kurutulur ve böylece çekirdekler fabrikada işlenmeye hazır hale gelir. Fabrikada temizlenen kakao çekirdekleri kavrulur ve öğütülür. Elde edilen macun görünümündeki sıvı,çikolata yapımında kullanılır. Ayrıca preslenerek kakao ve kakao yağı elde edilir.
1700’lü yıllarda buharlı motorlu mekanik bir öğütme aracı üretilir ve bu sayede maliyetler düşürülüp çikolatanın erişilebilirliği artar. Girişimci bir Fransız ise ilk sıcak çikolata dükkânını Londra’da açar ve 16. Yüzyıl İngilteresi'nde Çikolata Evleri büyük bilinirlik kazanır. Çikolatanın süt ile uyumu bu dönemde keşfedilir ve karışıma süt eklenmeye başlar.
Türkiye'nin ilk yerel üretim yapan çikolata fabrikası ise, cumhuriyetten üç yıl sonra, 1927'de Feriköy'de kuruldu.
Bugüne kadar bulunan en eski çikolatanın izlerine 2600 yıllık bir çömleğin içinde rastlanmıştır.
Çikolata Çeşitleri
Bitter çikolata: En az %18 kakao yağı ve en az %14 yağsız kakao ile birlikte bileşiminde, toplamda en az %35 kakao kuru maddesi içerir. Kakao bakımından en yoğun çikolata içeren türdür.
Sütlü çikolata: Bileşiminde en az %2,5 yağsız kakao kuru maddesi olacak şekilde en az %25 toplam kakao kuru maddesi içeren, ayrıca en az %14 süt kuru maddesi ve en az %3,5 süt yağından oluşan, kakao yağı ve süt yağı toplam miktarı ise en az %25 olan çikolatadır.
Beyaz çikolata: Bileşiminde en az %20 kakao yağı ve en az %14 süt kuru maddesi içeren ve en az %3,5’i süt yağı olan çikolatadır.
Dolgulu çikolata: Dış kısmı toplam ürün ağırlığının en az %25’ini içeren, bitter çikolata, sütlü çikolata, bol sütlü çikolata ve beyaz çikolatalardan birinden oluşan dolgulu çikolatadır.
Pralin: Toplam ürün ağırlığının en az %25'i bitter çikolata, sütlü çikolata, bol sütlü çikolata, beyaz çikolataların kombinasyonundan, karışımından veya herhangi birinden ya da dolgulu çikolatadan oluşan bir lokma büyüklüğündeki çikolatadır.
Çikolata Hakkında Enteresan Gerçekler
Marie Antoinette ve Napeleon gibi ikonik tarihi figürlerin de birer çikolata hayranı olduklarını biliyor muydunuz?
Çikolata ve Kalp
Çikolatanın kalp sağlığı üzerindeki rolüyle alakalı yapılan bazı çalışmalara göre, çikolatanın kalbe iyi gelmesinin sebebi kakao çekirdeklerinin antioksidan görevi gören ve ek faydalar da sağlayan besinlerle (phytonutrients) dolu olmasıdır. Harvard TH'e göre kakao çekirdekleri zengin demir, bakır, magnezyum, çinko ve fosfor kaynaklarıdır.
Kakaoda bulunan stearik asit, doymuş yağ asidi olmasına rağmen, kolesterol katkısı olmayan, hatta kalp krizi olasılığını azaltan bir bileşendir. Antioksidan özelliği sayesinde çikolata, kalbi serbest radikallerin zararlı etkisine karşı korumaktadır.
Aynı zamanda kolestrol seviyesini dengede tutar.
Beyin ve Sinir Sistemi
Antioksidan flavonoidler içeren çikolata bu sayede, beyin ve sinir sisteminin yaşa bağlı olarak körelmesini önlemekte ve serbest radikallerin vereceği hasara karşı korumaktadır. Ayrıca çikolata, beyindeki serotonin seviyesinin yükselmesine yardımcı olarak, beynin aktifliğini ve algılama gücünü artırmaktadır. Çikolatanın, Alzheimer gibi sinir sistemi bozukluğu hastalıklarının tedavisine yardımcı olduğu da düşünülmektedir.
Mutluluk Verici
Bir alkaloit olan kafein de içeren kakao, doğal bir uyarıcı ve canlandırıcıdır. Bundan dolayı çikolata çok iyi bir stres gidericidir ve anti-depresan etki göstermektedir. Rahatlatıcı etki gösteren ve triptofan adı verilen bir amino asit içeren kakao, stresin yatıştırılmasına da yardımcı olmaktadır.
Bağırsağa da Faydalı
İçinde bulundurduğu lif oranı bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar, böbreklerde taş ve kum oluşumunu önler. İçerdiği magnezyum sayesinde de vücuttaki asitlik seviyesini düzenler ve kolay sindirime yardımcı olur.
Enteresan Bilgiler Dolu!
- Çikolataya bir sebze diyebilirsiniz. Çünkü kakao tohumları, kakao ağacında yetişmektedir.
- Marie Antoinette sıcak çikolataya bayılırdı.
- Napeleon'un da çok sevdiği bir yiyecekti.
- Eskiden bir para birimi olarak kullanılırdı. Azteklerin kakao taneciklerine verdikleri yüksek değer sebebiyle, 30 kakao tohumu karşılığında bir tavşan alabilirdiniz.
- Sütlü çikolata İsviçre'de geliştirildi.
- İlk çikolata barı İngiltere'de yapıldı.
- Kakao Ağaçları 200 yıl yaşayabilir.
- Çikolata kokusu beyindeki dalgaları tetikleyerek sizi rahatlatır.
